Ieoh Ming Pei (I.M. Pei): Bậc thầy của ánh sáng và hình khối.

Ieoh Ming Pei (I.M. Pei):  Bậc thầy của ánh sáng và hình khối.

Ieoh Ming Pei (1917–2019), thường được biết đến với tên I.M. Pei, là một trong những kiến trúc sư vĩ đại nhất của thế kỷ 20 và đầu thế kỷ 21.

Pei sinh ra trong một gia đình người Hoa có truyền thống lâu đời. Ông lấy cảm hứng từ những biệt thự vườn ở Tô Châu, nơi gia đình ông thuộc giới sĩ. Năm 1935, ông chuyển đến Hoa Kỳ và theo học ngành kiến trúc tại Đại học Pennsylvania, nhưng sau đó chuyển sang Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT). Không hài lòng với kiến trúc Beaux-Arts tại cả hai trường, ông đã dành thời gian rảnh để nghiên cứu các kiến trúc sư mới nổi, đặc biệt là Le Corbusier.

Sau khi tốt nghiệp MIT, Pei theo học Trường Thiết kế Sau đại học Harvard (GSD), nơi ông kết bạn với các giảng viên Walter Gropius và Marcel Breuer, cả hai đều từng dạy tại Bauhaus.

(Nguồn ảnh: Britannica)

Hành trình đến với kiến trúc

Pei lớn lên tại Hồng Kông và Thượng Hải, nơi ông được tiếp xúc với cả kiến trúc truyền thống Trung Hoa lẫn những công trình phương Tây. Năm 1935, ông chuyển đến Hoa Kỳ để theo học tại Đại học Pennsylvania, sau đó chuyển sang Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT) và tốt nghiệp ngành kiến trúc. Pei tiếp tục theo học tại Trường Thiết kế Harvard dưới sự hướng dẫn của Walter Gropius, một trong những cha đẻ của phong cách kiến trúc Bauhaus.

(Nguồn ảnh: ColorME)

Công trình lớn đầu tiên của Pei là Phòng thí nghiệm Mesa tại Trung tâm Nghiên cứu Khí quyển Quốc gia ở Colorado (thiết kế năm 1961, hoàn thành năm 1967). Sau đó, ông được chọn làm kiến trúc sư trưởng cho Thư viện John F. Kennedy ở Massachusetts.

(Bảo tàng và Thư viện Tổng thống John F. Kennedy tại Boston, Hoa Kỳ, thiết kế năm 1977.)

Ông tiếp tục thiết kế Tòa thị chính Dallas và Tòa nhà phía Đông của Phòng trưng bày Nghệ thuật Quốc gia. 

(Tòa nhà phía đông của Viện bảo tàng Nghệ thuật quốc gia Mỹ)

Ông trở lại Trung Quốc lần đầu tiên vào năm 1975 để thiết kế một khách sạn ở Hương Sơn và 15 năm sau, ông thiết kế Tòa tháp Ngân hàng Trung Quốc, Hồng Kông. 

(Ngân hàng China Tower - HongKong 1990) 

Vào đầu những năm 1980, Pei là tâm điểm của tranh cãi khi ông thiết kế một kim tự tháp bằng kính và thép cho bảo tàng Louvre ở Paris. Kim tự tháp Louvre đã trở thành cấu trúc nổi tiếng nhất của Pei.

Ông cũng thiết kế Trung tâm Giao hưởng Morton H. Meyerson ở Dallas, Bảo tàng Miho ở Nhật Bản, Shigaraki, gần Kyoto, và nhà nguyện của trường cấp hai và cấp ba: Học viện Mỹ học MIHO, Bảo tàng Tô Châu ở Tô Châu, Bảo tàng Nghệ thuật Hồi giáo ở Qatar và Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại Grand Duke Jean ở Luxembourg. 

(Bảo tàng Nghệ thuật Hồi giáo ở Qatar)

(Tòa nhà Pei-Bau- Bảo tàng lịch sử Đức) 

Phong cách kiến trúc độc đáo

I.M. Pei nổi tiếng với phong cách kiến trúc hiện đại, tối giản nhưng đầy sức mạnh. Ông thường sử dụng các hình khối hình học đơn giản, kết hợp với ánh sáng tự nhiên và vật liệu hiện đại như kính, thép và bê tông. Các công trình của ông không chỉ mang tính thẩm mỹ cao mà còn thể hiện sự tinh tế trong việc hòa nhập với môi trường xung quanh.

Những công trình tiêu biểu

Kim tự tháp kính tại Bảo tàng Louvre, Paris (1989): Đây là một trong những công trình nổi tiếng nhất của Pei. Ban đầu, thiết kế này gây nhiều tranh cãi, nhưng theo thời gian, nó đã trở thành biểu tượng của sự kết hợp giữa cổ điển và hiện đại.

Tháp Ngân hàng Trung Quốc tại Hồng Kông (1990): Với thiết kế hình học độc đáo, tòa tháp này là một biểu tượng của sự phát triển và thịnh vượng.

Bảo tàng Nghệ thuật Hồi giáo, Doha, Qatar (2008): Lấy cảm hứng từ kiến trúc Hồi giáo truyền thống, công trình này là minh chứng cho khả năng kết hợp văn hóa và hiện đại của Pei.

Tòa nhà Đông, Phòng trưng bày Nghệ thuật Quốc gia, Washington, D.C. (1978): Với thiết kế tối giản và sử dụng ánh sáng tự nhiên, công trình này đã trở thành một phần không thể thiếu của kiến trúc Mỹ.

Di sản và ảnh hưởng

I.M. Pei không chỉ là một kiến trúc sư tài ba mà còn là một người truyền cảm hứng. Ông đã nhận được nhiều giải thưởng danh giá, bao gồm Huy chương Vàng AIA (1979), Giải Pritzker (1983) – được coi là "Giải Nobel của kiến trúc", và Huân chương Tự do Tổng thống (1992).

Pei qua đời năm 2019 ở tuổi 102, để lại một di sản kiến trúc đồ sộ và những bài học về sự sáng tạo, kiên trì và tầm nhìn xa. Các công trình của ông không chỉ là những tác phẩm nghệ thuật mà còn là minh chứng cho sức mạnh của kiến trúc trong việc kết nối con người và văn hóa.
I.M. Pei đã chứng minh rằng kiến trúc không chỉ là việc xây dựng những tòa nhà, mà còn là việc tạo ra những không gian có ý nghĩa, truyền cảm hứng và tồn tại vượt thời gian.

(Nguồn ảnh: The New Yoker)

"Kiến trúc là gương phản chiếu của cuộc sống - I.M. Pei."

Nguồn: https://kienviet.net/2012/7/6/ieoh-ming-pei-kien-truc-su-vi-dai-nguoi-my-goc-trung-hoa
https://www.newyorker.com/news/daily-comment/i-m-pei-and-the-asian-american-experience 
https://vnexpress.net/cong-trinh-noi-tieng-cua-kts-i-m-pei-2934388.html
https://www.tapchikientruc.com.vn/tin-tuc/the-gioi/kien-truc-su-i-m-pei-cha-de-cua-kim-tu-thap-kinh-bao-tang-louvre-paris-qua-doi-o-tuoi-102.html
https://en.wikipedia.org/wiki/I._M._Pei