Zaha Hadid: Nữ Kiến Trúc Sư Tiên Phong và Huyền Thoại

Zaha Hadid: Nữ Kiến Trúc Sư Tiên Phong và Huyền Thoại

Zaha Hadid (1950–2016) là một trong những kiến trúc sư nổi tiếng và có ảnh hưởng nhất thế giới. Bà được biết đến với phong cách kiến trúc đột phá, táo bạo và mang tính biểu tượng, cùng với việc là người phụ nữ đầu tiên nhận giải thưởng Pritzker – giải thưởng danh giá nhất trong lĩnh vực kiến trúc. Sự nghiệp của bà không chỉ định hình lại cách nhìn về kiến trúc hiện đại mà còn truyền cảm hứng cho thế hệ sau về sự sáng tạo và đổi mới.

(Nguồn ảnh: Architect Magazine)

Tiểu Sử và Sự Nghiệp

Zaha Hadid sinh ngày 31 tháng 10 năm 1950 tại Baghdad, Iraq. Bà xuất thân từ một gia đình giàu có và có học thức, điều này đã giúp bà tiếp cận với nền giáo dục tiên tiến từ sớm.


(Nguồn ảnh: Design Pataki)

Hadid theo học toán học tại Đại học Beirut trước khi chuyển sang học kiến trúc tại Hiệp hội Kiến trúc London (AA School of Architecture) vào năm 1972. Tại đây, bà được truyền cảm hứng bởi các giáo sư nổi tiếng như Rem Koolhaas và Elia Zenghelis.


(Zaha Hadid cùng giáo sư Rem Koolhaas, 1970)
 

Sau khi tốt nghiệp, bà làm việc tại văn phòng của Koolhaas (OMA) trước khi thành lập công ty riêng, Zaha Hadid Architects, vào năm 1980 tại London. Những năm đầu sự nghiệp, bà gặp nhiều khó khăn trong việc hiện thực hóa các thiết kế phức tạp của mình, nhưng bà vẫn kiên trì và dần dần khẳng định được tên tuổi.


(Trung tâm Heydar Aliyev, Azerbaijan) - Nguồn ảnh: Archdaily)

Phong Cách Kiến Trúc

Zaha Hadid được mệnh danh là "Nữ hoàng của những đường cong" nhờ phong cách kiến trúc độc đáo và đầy tính nghệ thuật. Các tác phẩm của bà thường có những đặc điểm sau:

1. Hình học phi tuyến tính: Hadid sử dụng các đường cong, hình khối phức tạp và không gian động để tạo ra những công trình mang tính điêu khắc cao.
   
   
   (Ga tàu điện ngầm New King Abdullah Financial District, Riyadh - Nguồn ảnh: Hufton + Crow)
    

2. Sự chuyển động và dòng chảy: Các thiết kế của bà thường tạo cảm giác chuyển động, như thể công trình đang "chảy" hoặc "bay" trong không gian.
   
   
   
   
   (Al Janoub Stadidum, Qatar - Nguồn ảnh: Hufton + Crow)
    

3. Công nghệ tiên tiến: Bà tận dụng công nghệ kỹ thuật số và vật liệu hiện đại để hiện thực hóa các ý tưởng phức tạp.

4. Tính biểu tượng: Mỗi công trình của Hadid đều mang dấu ấn riêng, trở thành biểu tượng của thành phố nơi nó tọa lạc.
   
   
   (Toà Dominion, Nga - Nguồn ảnh: Hufton + Crow)
   
   
   (Bảo tàng MAXXI, Ý - Nguồn ảnh: Inhunter)

Các Công Trình Tiêu Biểu

Zaha Hadid để lại một di sản kiến trúc đồ sộ với nhiều công trình nổi tiếng trên khắp thế giới. Một số tác phẩm tiêu biểu của bà bao gồm:

1. Trung tâm Heydar Aliyev (Baku, Azerbaijan): Công trình này nổi bật với những đường cong mềm mại, tạo cảm giác liền mạch và không có góc cạnh. Nó được coi là một trong những kiệt tác của Hadid.
   
   
   
   
   
   (Nguồn ảnh: Hufton + Crow)
    

2. Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại MAXXI (Rome, Italy): Với thiết kế không gian mở và đường nét uốn lượn, bảo tàng này là một ví dụ điển hình cho phong cách kiến trúc đương đại của Hadid.
   
   
   (Nguồn ảnh: Iwan Baan, Roland Halbe)
   
   
   
    

3. Nhà hát Opera Quảng Châu (Trung Quốc): Công trình này được lấy cảm hứng từ những tảng đá và dòng sông, tạo nên một hình khối độc đáo và ấn tượng.
   
   
   
   
   
    

4. Trạm cứu hỏa Vitra (Weil am Rhein, Đức): Đây là một trong những công trình đầu tiên của Hadid, mang đậm dấu ấn kiến trúc giải tỏa kết cấu (deconstructivism).
   
   
   
   
   
    

5. Sân vận động Al Wakrah (Qatar): Được thiết kế cho World Cup 2022, công trình này lấy cảm hứng từ những con thuyền truyền thống của khu vực.
   
   
   
   
    

Giải Thưởng và Danh Hiệu

Zaha Hadid nhận được vô số giải thưởng và danh hiệu trong sự nghiệp của mình, bao gồm:

• Giải thưởng Pritzker (2004): Bà là người phụ nữ đầu tiên nhận giải thưởng này.
• Huy chương Vàng Hoàng gia Anh (2016): Do Viện Kiến trúc sư Hoàng gia Anh trao tặng.​

• Giải thưởng Stirling (2010 và 2011): Cho các công trình Bảo tàng MAXXI và Trường Kinh tế London.
• Huân chương Cống hiến của Pháp (2010): Vì những đóng góp cho kiến trúc và văn hóa.

Di Sản và Ảnh Hưởng

Zaha Hadid không chỉ là một kiến trúc sư tài năng mà còn là một biểu tượng của sự đổi mới và phá vỡ giới hạn. Bà đã chứng minh rằng kiến trúc không chỉ là xây dựng mà còn là nghệ thuật, và phụ nữ hoàn toàn có thể thành công trong một lĩnh vực vốn bị đàn ông thống trị.


 

Sau khi bà qua đời vào ngày 31 tháng 3 năm 2016 do đau tim, công ty Zaha Hadid Architects vẫn tiếp tục hoạt động và hoàn thành nhiều dự án lớn, tiếp nối di sản của bà. Các tác phẩm của Hadid mãi mãi là nguồn cảm hứng cho thế hệ kiến trúc sư tương lai, và tên tuổi của bà sẽ luôn được nhớ đến như một huyền thoại trong làng kiến trúc thế giới.

Zaha Hadid không chỉ để lại những công trình kiến trúc vĩ đại mà còn là một tấm gương về sự kiên trì, sáng tạo và đam mê. Bà đã thay đổi cách chúng ta nhìn nhận về không gian và hình khối, đưa kiến trúc lên một tầm cao mới.

Nguồn: Tổng hợp
https://www.architectmagazine.com/awards/zaha-hadid-wins-2016-riba-royal-gold-medal-for-architecture_o
https://www.archdaily.com/785760/ad-classics-vitra-fire-station-zaha-hadid-weil-am-rhein-germany
https://www.archdaily.com/43822/maxxi-museum-zaha-hadid-architects